Początkowo tworzył wiejskie sceny rodzajowe. W latach 1882-95, nawiązując do twórczości Juliusza Słowackiego i Artura Grottgera wykonał wiele realistycznych obrazów o tematyce związanej z martyrologią po powstaniu styczniowym (Niedziela w kopalni 1882, Na etapie 1890, Wigilia na Syberii 1892), odznaczających się brunatnym, monochromatycznym kolorytem. Około 1890 roku zwrócił się do symbolizmu, tworząc odrębny styl, łączący baśniowość i realizm, operując żywą gamą barwną o dysonansowych zestawieniach. W obrazach tych, pełnych nastroju smutku i zadumy, powracają metaforycznie ujęte treści patriotyczne i mistyczne, postaciom realnym towarzyszą często fauny, rusałki, aniołowie itp. (Introdukcja 1890, Melancholia 1890-94, Błędne koło 1895-97, szereg wersji tematów Zatruta studnia, Thanatos i Śmierć Ellenai. Malował też świetne portrety (Hamlet polski - portret Aleksandra Wielopolskiego 1903, Władysław Reymont 1905, liczne autoportrety) również o wymowie alegoryczno-symbolicznej, komponowane przeważnie na tle pejzażowym.

   Twórczość Jacka Malczewskiego zaliczana jest do najwybitniejszych zjawisk nowoczesnej sztuki polskiej.

(Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 1974)